Or how to make a carbon fueltank for a Ducati 888.
Inhoud:
Al jaren was ik van plan om een ducati 888 tankmal te maken en een carbon tank voor mijn 888. De redenen zijn:
Nu had ik 3 jaar geleden al eens een mal proberen te maken. (zie hiernaast)
Echter de originele eerste 888 metalen tank had al een heel klein deukje in de zijkant en die zat dus ook in de eerste mal en dat is eigenlijk jammer. Ik stelde het maken steeds uit omdat ik nog te veel vragen had zoals bijv.
Eigenlijk te veel onzekerheden om al dat dure carbon er maar tegenaan te smijten. Tot ik in maart 2010 op internet eindelijk een document te pakken kreeg van een Amerikaan die een carbon tank van een suzuki SV had gemaakt. Hij beschrijft het proces helemaal van mal maken tot carbontank en dat wordt de leidraad voor dit project. Document carbon tank project USA.
Foto: Gewicht van de stalen tank zonder tankdop maar met pomp etc (7.0 kg).
Na het aanschaffen van een andere stalen tank in maart 2010 (a.g.v. een race crash) kwam de mogelijkheid om een tweede nieuwe mal te maken zonder deuken. Nu zit er in Leek (Gr.) een kunststof (polyester) specialist, Albert de Groot, die me de trucs heeft laten zien hoe hij mallen maakt (degrootpolyesterwerken.nl).
Albert de Groot werkt al jaren in de polyester en is intussen gespecialiseerd in het maken van allerlei polyester vormen en voorwerpen. (levensgrote paarden, dashboard kasten voor simulatoren, design meubelen, spatborden voor trikes, tanks voor Harley Davidsons. "You name it, he made it"). Albert is niet te beroerd om zijn tips en trucs te laten zien en kan daar heel enthousiast over vertellen. Plus dat het polyester materiaal bij hem goedkoop te betrekken is....
Het grootste probleem met het maken van een goede tankmal is het probleem van de bevestiging van de onderzijde van de tank aan de bovenzijde van de tank. Een originele stalen tank bestaat uit 3 delen die allemaal aan elkaar zijn vastgelast. Namelijk 2 helften boven en een onderzijde.
De stalen lasnaad aan de onderzijde lijkt niet geschikt voor de kunstof bevestiging van onder en bovenzijde aan elkaar. Er moet een soort flens worden gemaakt waarbij de onderzijde en de bovenzijde elkaar redelijk overlappen en die je later aan elkaar kunt lijmen met epoxy. De moeilijkheid zit er in dat die flens rondom goed moet aanliggen voor een goede verlijming. Dat betekent dat de originele lasnaad waarschijnlijk komt te vervallen aan de onderzijde. Echter daarvoor zal de mal met handschuren moeten worden aangepast.
Een ander procede wat om de hoek komt kijken is de manier van lamineren. Er zijn veel verschillende vormen:
Dus wordt het de tweede methode.
Ik ben begonnen met het verwijderen van alle onnodige stickers die nog op de tank zaten. Dan blijkt dat er maar een goed gereedschap voor is namelijk de menselijke nagel in combinatie met terpentine en poetsdoeken.
Vervolgens de tank helemaal schoon gemaakt. Dan komt gelijk het volgende probleem wat te doen met het tankgat?
Ik kies ervoor om een andere tankdop te monteren i.p.v. de originele 888 assemblage.
Een oude paso dop is namelijk makkelijk na te maken in carbon en standaard lichter van gewicht, alleen is de diameter iets kleiner dan van de 888 opening.
Vervolgens een ronde metalen plaat gemaakt die de tank tijdelijk afdicht gedurende het lamineren.
Foto: Links, een Paso dop. Rechts, eigen maaksel van de Pasodop houder. (Met de mal van Harry Donders, eigen mal komt later)
De uiteindelijk tankconstructie bestaat straks uit een complete bovenzijde en een onderzijde. Echter om de bovenzijde te kunnen maken moet je de mal wel kunnen delen anders krijg je hem later nooit meer uit de mal. Over ongeveer het midden van de tank wordt een middenlijn geplakt met schilderstape. Deze lijn wordt de scheidingslijn van de bovenste twee helften.
Vervolgens met behulp van stukjes karton eerst de vorm van de lengte richting namaken. Daarna de vorm overzetten op een 16mm spaanplaat met gladde zijden. (nieuwe legplank van de keukenkastjes die ik al 13 jaar over had, zo zie je maar nooit iets weggooien!). De kartonnen vorm moet je nog bewaren voor het uitknippen van de glasweefsel matten later voor het lamineren.
Foto: middenlijn en karton.
Foto: middenlijn overtekenen.
Foto: Plank uitzagen.
Volgende stap is de middenlijn op de tank wat breder te maken met plakband. Dit om voldoende oppervlakte te creeren voor het plakken van de houten scheidingsplaat. Vervolgens heb ik de spaanplaatvorm met siliconen op de middenlijn geplakt. Ik heb de overgang van spaanplaat naar tank zo haaks mogelijk proberen te maken door overtollige silicone te verwijderen met een heel scherp mesje.
Foto: Houten mal van 16mm spaanplaat met gladde afwerking.
Foto's: vastzetten met siliconen.
Ik heb er ook voor gekozen de tankopening alvast zoveel mogelijk glad te maken. Dit met het oog op het aanbrengen van een andere tankdop namelijk die van de Paso. Je ziet dat die iets kleiner is dan de originele tankdop. Maar deze is heel makkelijk van carbon te maken. Omdat de tankdop iets kleiner is moet het gat voor de mal ongeveer 5 mm worden opgevuld. Maar hierover later meer bij het aanbrengen van de dop.
Hierboven zie je dan het resultaat na het weghalen van de overtollige siliconen. Ik probeer een zo scherp mogelijke rand te creeren tussen beide tankhelften.
Ik heb de tank 6 x ingesmeerd met was en vervolgens tussentijds steeds uitgepoetst.
Insmeren, 30 minuten wachten, uitpoetsen en 2 uur wachten voor de volgende laag. Waar je hierbij op moet letten is dat je de was er zeker niet te dik opsmeerd.
Dus gewoon met een doekje insmeren vooral geen dikke klodders. Doe je dat wel dan heb je veel kans dat als de was is opgedroogd je allemaal kleine ribbeltjes krijgt die er moeilijk zo niet uit zijn te poetsen. Het uitpoetsen na iedere insmering is na ongeveer 30 minuten.
Ik heb er voor gekozen geen lossingslaag op de waslaag te smeren. Voor de verduidelijking, een lossingslaag (PVA) is sneldrogende filmlaag die er voor zorgt dat er geen definitieve hechting optreed. Dat is een beetje een gok maar volgens Albert kan het zo ook en als het lukt dan heb je een hele mooie mal. Een lossingslaag kan nog wel eens voor kleine onregelmatigheden zorgen.
Dus vandaag de twee coating lagen erop gesmeerd. Spannend! T'is voor het eerst dat ik metgel coating werk. Hopelijk lukt het want volgende week moet de originele tank weer beschikbaar zijn voor de Clubrace! Ik heb voor de zekerheid de kachel vol gezet en het werd zo'n 28 graden in mijn werkplaatsje dus droogt de boel goed. (En droog ik uit).
De coating werkt hetzelfde als de gewone polyester hars. Voor 1 laag coating had ik 200 gram hars en 2% harder nodig (4 gram). Na ongeveer 30 minuten is de eerste laag al nagenoeg klaar en kan de 2e laag erop. De eerste laag blijft nog wel wat plakkerig (beetje net als oude plakband) maar dat is normaal.
Foto: insmeren met polyester coating
Uitknippen glasweefsel mat voor de mal. Ik ga uit van 5 lagen glasweefsel voor een sterke mal.
De volgende stap is het lamineren van de coating. Ik heb eerste 1 laag polyester gelamineerd om een goede hechting te krijgen met de coating. In principe wil je daar zo min mogelijk luchtbelletjes in hebben. Als de eerste laag polyester droog is kun je daarna 4 of 5 lagen polyester aanbrengen voor de sterkte van de mal.
Lastig is altijd de lasnaad aan de onderzijde van de tank om daar een goede ombuiging van het glasvezel te krijgen. De ronding is erg klein. ik heb daarom met 2 verschillende soorten glasvezel gewerkt namelijk de grove vezels en fijn geweven glasvezel. De fijn geweven glasvezelmat ligt vaak heel mooi aan maar daar heb je wel veel eerder kans op luchtbellen. Dus heb ik steeds kleine stukjes erop geplakt omdat zo veel mogelijk te voorkomen. Toch heb je voor de grove vezel alleen wat geduld nodig. Het is mijn ervaring dat die pas na een minuut of 10 helemaal doordrenkt is met hars waarna het heel makkelijk te vouwen is. Daarom heb ik de vervolglagen gewoon met grove vezel gemaakt.
EN DAN HET GROTE MOMENT. Het moeilijkste is vaak het wachten tot de zaak droog is zodat je de onderdelen los kunt maken om het resultaat van je noeste arbeid te kunnen bewonderen (of verguizen). Ik heb een middag gewacht voordat ik de houten flensplaat heb verwijderd. Voordeel van polyester is dat het erg snel droogt dus kun je relatief snel werken. (Sneller dan met bijv. epoxy).
Voordat ik de plaat verwijderd heb, eerst met een decoupeerzaag de polyester flensrand afgezaagt tot aan het hout. Hierdoor krijg je een mooie lijn rondom.
S'avonds voorzichtig met een beitel de plaat vrijgemaakt van de polyester flens. En voila het resultaat: Een haarscherpe flens. Ik moet zeggen dat het lossen van de houtenplaat beter ging dan ik verwacht had. Doordat de plaat op een stuk schilderstape zat geplakt met siliconen kon ik hem redelijk makkelijk lostrekken van de tank. Eerste deel van het project is geslaagd. Hopenlijk blijft dat zo.
De tweede helft van de tank werkt eigenlijk het zelfde als de eerste helft. 5 x waxen (inclusief de nieuwe flens!), insmeren met twee lagen coating, een laag polyester met glasweefsel mat aanbrengen. Daarna de mal afwerken met 4 of 5 lagen weefsel. Hieronder zie je de mal drogen in de zon. De volgende stap is de flensboutgaten te maken zodat de mal later een stijf geheel vormt bij het maken van de carbon tank. Hiervoor gebruik ik 12x M8 bouten.
De grove mal is nu klaar. Ik schuur de flens helemaal vlak. Ik gebruik hiervoor een boormachine met roterende schuurpapier van 120 grid. Vervolgens schuur ik aan de onderzijde de mal af tot aan de lasnaad. Dit om er voor te zorgen dat alle overtollige polyester en coating verwijderd is zodat de mal niet teveel blijft klemmen.
Tevens schuur ik de buitenzijde op. Na het uitharden zitten er namelijk een aantal scherpe punten aan de buitenzijde. Deze moeten eraf omdat in een later stadium deze punten de vacuumzak kunnen doorboren waardoor geen vacuum kan worden getrokken in de mal.
Dan het grote moment. Het verwijderen van de mal. Ik sla eerste met een rubberhamer her en der op de mal om deze los te krijgen. Dit heeft tot gevolg dat de flens een kleine kier vertoond. Aangezien alles erg vast zit besluit ik de helften te scheiden door een aantal beitels tussen de flens te tikken. Helaas wel met het risico de flens te beschadigen. Ik werk van achter na voren en langzaam komt ook de onderzijde los. Bij de laatste beitel aan de voorzijde lukt het me om met de hand de linker mal los te peuteren door deze naar boven te klappen.
Wonderwel is de flens niet beschadigd en ziet de linker schaal er nagenoeg perfect uit! De enigste imperfectie zit achteraan. Daar was de verf van de tank in eerste instantie al wat beschadigd en dat ziet je terug in de mal maar dat is een kwestie van even met hele fijne waterproof schuurpapier bijwerken.
De rechter schaal heeft een ander probleem. Hierin bevindt zich de uitstekende tankontluchting. Ik heb de polyester rond de ontluchtingspijp met een dremel weggeslepen. Later vul ik het ontstane gat weer op met polyester plamuur.
Tja en toen moest ook deze helft eraf. Die zit dus echt muurvast. Ik ben er een uur mee bezig geweest maar gaf toen even de moed op. Voordat ik met rigoreuze middelen te werk ga kan ik beter even rustig nadenken hoe nu verder te handelen.
3 dagen later...De tweede helft is een "real pain in de kont". Deze zit wel heel vast om de tank heen. Uiteindelijk heb ik een paar sneetjes in de mal gezaagt om er enige beweging in te krijgen. Achteraf was het beter geweest om misschien minder lagen te lamineren zodat de vorm iets flexibeler was geweest. Tevens is de naad misschien niet helemaal optimaal gekozen. En wellicht had ik meerdere flenzen moeten maken. Tenslotte moet er straks ook nog een carbon tank uitkomen. Nu is het zo dat polyester 5% krimpt tijdens het hard worden maar ik heb geen idee hoe dat met epoxy is. Enige krimp zou wel wenselijk zijn met het eruit halen van de carbon tank.
Foto: Beschadiging aan de rand van de rechter mal
Op de foto zie je dat er wat beschadigingen aan de rand zitten welke ik met polyester plamuur weer bijwerk. Dat is wel jammmer want dat is weer extra werk. Tevens maak ik nu het gat dicht van de tankontluchting.
Foto: Plamuur op het ontluchtinsgat.
Het volgende wat ik ga doen is de verzinnen hoe ik de andere tankdop er een beetje netjes inkrijg. Hier zie je de ruwe vorm van de tankdop ik denk dat ik deze zo vlak mogelijk ga schuren ter grootte van de te gebruiken tankdop.
Foto: Ruwe vorm tankdop positie.
Bij nadere bestudering van de mal vind ik dat de rechter helft te veel onvolkomenheden cq. barsten vertoond in de coating laag. Dat is gebeurd bij het verwijderen van de tank. Ik heb nu deze mal eigenlijk meer als oefenproject bestempeld. De onvolkomenheden zijn niet alleen de barsten maar ook het logo zit in de mal. Toch lukte het wel omdat er uit te schuren met 240 grid en later met 600 grid. ook het bijwerken van het tankdopoppervlak is niet zo moeilijk met een rotereden schuurschijf.
En tevens verwijder ik de vernauwing midvoor. Die zorgt toch voor teveel weerstand bij de demontage. Ik heb eerst even geexpirimenteerd met het verwijderen van de vernauwing De volgende stap is het aanpassen van de ontluchtingsbult. Ook die moet bij het initiele maken vervallen.
Logo zit hier nog in de mal.
Logo is hier uit de mal geschuurd. Wel zie je de barsten die de mal verder ongeschikt maakt voor serie matig gebruik.
Boven de weggeschuurde uitsparing vooraan de tank. De bedoeling is nu om een dummytank te maken van deze mal in polyester. Eigenlijk om te kijken hoe dat gaat. Vervolgens wil ik aan deze neptank een flens creeren zodat ie met de onderkant verbonden kan worden. Daarna maak ik de uiteindelijke seriemal. Het is een beetje een omweg maar het levert waarschijnlijk het beste resultaat.....
Na 8 maanden heb ik dit project weer opgepakt. Mede door het andere 999 project is het me nu duidelijk hoe de zaak verder moet. Tevens heb ik een voorbeeld gezien van een andere 888 carbontank voor John bakker zijn project (888 met 1098 motor!) Foto hiernaast.
.
Ik ben nu begonnen om de boventank te maken uit polyester. Eerst insmeren met zwarte gelcoat en vervolgens een laag polyester lamineren. Zaak is wel om dit in twee stappen te doen namelijk eerst 1 zijde inwendig lamineren daarna de andere anders loopt de polyester "all over the place".
Hierboven zie je de dummytank uit de eerste mal. Er zit wel een lasnaadje bovenop maar dat is een kwestie van wat licht schuurwerk.
Ik heb er vervolgens voor gekozen om het gat voor de tankdop te maken. De aluminium tankdop er in geplakt met ductape. Vervolgens aan de binnenzijde gelcoat en gelamineerd zodat de precieze dop vorm in de tank zit.
De volgende stap is de onderzijde maken voor deze dummytank. Alvorens daar mee te beginnen heb ik wel de bult eruit geslepen waar normaliter de carterontluchtingsslang loopt. Op die plaats komt namelijk de flens van de pompunit. (Hieronder met grijze polyester plamuur te zien.)
Idem weer ingesmeerd met gelcoat en gelijk een soort tijdelijke flens eraan gemaakt zodat de onderkant min of meer op de juiste positie in de tank blijft liggen en kan worden vastgezet.
Dat vast zetten is trouwens een lastig item en zal wel wat extra schuurwerk opleveren maar uiteindelijk zit de onderkant toch op een aantal plaatsen vast aan de bovenzijde. Vervolgens heb ik de binnennaad volgeschuimd met purschuim. Voordeel is dat de onderzijdevan de dummytank dan gelijk vastzit aan de bovenzijde en dat er een ondergrond is waar ik naar toe kan schuren voor het maken van de definitieve flensvorm tussen de twee delen.
Foto boven: Hier ligt de hele tank te drogen bij de CV want in de schuur is het te koud om het purschuim snel uit te laten harden.
In de tussentijd heb ik dan nog een eigen mal gemaakt van de Paso tankdop. De vorige mal had ik namelijk tijdelijk geleend van Harry Donders. Bovendien was die niet helemaal gaaf dus zelf een maken was zo wie zo handiger. Die zie je hieronder. Er zit nog wat gele klei aan van het dicht stoppen van de gaatjes in de originele ring. Verder moet er nog een malletje van de andere zijde van de tankdop worden gemaakt. Die komt dan later bij de "produktie" op de onderste mal te liggen. Maar daarover later meer in een apart onderwerp op de site
Ik heb intussen de dummy tank geschuurd met 100, 180 en 400 grid.
Het wordt langzaam duidelijk hoe de naad gaat lopen aan de onderzijde. In ieder geval is de lasnaad nu niet langer aanwezig. Het wordt nu zaak de boel zodanig glad te maken dat er een voldoende groot raakvlak ontstaat tussen onder en bovenzijde en dat de tankvorm nergens knijpt. d.w.z. dat de tank later uit de mal moet kunnen komen.
Daarvoor moet de zijflens aan de onderzijde een ietsje omhoog hellen maar dat is op te lossen met polyesterplamuur. Verder denk ik toch het boven gat tijdelijk weer dicht te maken want dit gaat geheid problemen geven bij het lossen uit de mal later.
Na heel veel polyester plamuur en veel schuren is de tank nu bijna klaar. Intussen is ook de 1098 pompunit gearriveerd (€50,- een koopje via ebay).
De unit lijkt me wel heel lang maar het filter is nog wel enigins te bewegen. Of desnoods een andere slang eraan monteren. Waarschijnlijk moet ik een aparte flens maken om de pomp vast te zetten en die later in de tank lijmen. Het is namelijk wel zaak dat die flens helemaal vlak is en dat lukt alleen door een apart plaatje te maken op een hele vlakke ondergrond. Bovendien kan ik die flens dan dik genoeg maken zodat er bevestigingsschroefdraden in verlijmt kunnen worden.
Voordat de "moedermal' kan worden gemaakt moet de dummytank eigenlijk zo perfect mogelijk zijn. Zo moet ie helemaal gepolijst worden en alle putjes en krassen eruit worden gehaald. Ik had bij de originele tank de sticker verwijderd die tegen het zadel aan zat en de tank schoongemaakt en nog zag je dat terug in de mal.
Het polijsten doe ik met waterproof schuurpapier 2000 en 2500 grid. Vervolgens met een mengseltje van Belgom ALU en POLISH. Nadeel is wel dat als je met ALU over polyesterplamuur gaat deze weer ruw wordt.
Na anderehalve dag schuren en polijsten is het resultaat redelijk.
Foto onder links: schuren met 2500 grid, foto rechts: na het polijsten.
Terwijl de waslagen op de bodem aan het drogen zijn ben ik begonnen de "oude" houten flens wat aan te passen. Die moet namelijk doorlopen over de onderrand heen. Wel moeten die eindstukken weer makkelijk los te maken zijn anders wil de houten flens rand er later niet meer af. (zonder grof geweld).
Eindelijk kan ik dan beginnen aan de moedermal. Eerst moet de bodem worden gemaakt. Ik heb even zitten twijfelen of ik de moedermal van polyester of epoxy zou maken. Nadeel van polyester is namelijk de 5% krimp bij het opdrogen. Bij het maken van mallen waar de polyester het object omsluit kan dit wel eens heel lastig zijn. Ik heb dat ook al gezien bij de eerste buitenmal voor de dummytank. Met name de tweede helft ging er bijna niet af. Overigens kreeg ik de tip van Albert om dan te proberen perslucht tussen de polyester vorm en het object te krijgen door bijvoorbeeld ergens een klein gaatje te boren.
Na het aftapen van de randen die ruwweg de flens omschrijven is de polyester gelcoat er weer ingegaan. Daarna op de kachel gelegt. Helaas is het nog maar 7 graden buiten dus moet er wel een verwarming bij.
Foto: Gelcoat en vervolgens twee lagen glasvezel op de bodem van de dummytank. En nu maar weer wachten....helaas het ging niet helemaal goed...
Het verwijderen van de bodem ging niet helemaal goed. Bij het verwijderen wilde de schaal niet loskomen. Ik had dit maal als taktiek om wat minder glasvezellagen toe te passen. 2 lagen i.p.v. 5. De redenatie hierachter was dat de vorm dan misschien nog wat flexibiliteit zou hebben en daardoor gemakkelijker van de tank gescheiden zou kunnen worden. Die redenatie ging dus niet op.
De vorm is wel flexibel maar als je kracht op de rand zet dan vervormt alleen een klein stukje van het voorwerp. Beter is het om een goede massieve vorm te lamineren. Zet je dan kracht op de rand dan werkt die krikwerking helemaal door tot aan de andere kant van het voorwerp en komt het voorwerp beter in z'n geheel wel los.
Gevolg was dus dat ik de onderzijde een tweede keer heb moeten maken.
Hierboven zie je de tweede poging. Ditmaal 5 lagen glasvezel toegepast waardoor de ondermal veel dikker word. Het loshalen heb ik voorzichtig met een beitel gedaan, zodra er een kier ontstaat druk ik er een rubber spatel tussen om beschadigingen te voorkomen. Vervolgens voorzichtig met een rubber hamer op de vorm tikken. Door de spanning van de keg springt de vorm dan beetje bij beetje los. Wel geduld hebben want het kan wel even duren. Maar het resultaat is nu wel goed.
Nu is het alleen nog een kwestie van de randen afwerken met schuren. Verder nog wat napolijsten van de mal. Op de plaatsen waar ik plamuur op de tank had zitten is een beetje plamuur mee losgekomen maar dat is even met een 400, 600 en 2000 grid waterproof schuurpapier naschuren en polijsten en je ziet er niks meer van. (Zie onder.)
Bij het lossen van de ondermal is de toch al zwakke overgangsrand iets beschadigd, dus die eerste even hersteld met plamuur.
Tevens was de bovenzijde niet helemaal goed afgeplakt en was er wat polyester op de bovenkant gekomen (d@mn) maar met 180, 400 en 2000 grid even bijwerken dus geen onoverkomenlijk probleem.
Polyester lekkage op de dummy tank
Nu de ondermal klaar is kan ik de bovenmal gaan maken. Eerst heb ik een balk aan de onderzijde vastgemaakt. Voordeel is dat je de tank nu in de werkbank of workmate kunt zetten en beter te hanteren is bij het lamineren. Ten slotte is het maar een dummytank.
De volgende stap is weer een scheidingslijn op de tank te plakken met schilderstape. Vervolgens doorzichtige plakband eroverheen. Deze iets aan weerszijden uit laten steken van de schildertape. Dan de houten flens op de doorzichtige plakband lijmen met siliconenkit ter plaatse van de schilderstape.
Mijn advies, neem liever geen doorzichtige siliconenkit zoals ik hier heb gedaan, het is dan moeilijker om oneffenheden te zien. Later als de siliconenkit hard is geworden deze voorzichtig wegsnijden met een scheermesje o.i.d. Hierbij moet je wel tot op de tank snijden. Daardoor snij je door de doorzichtige plakband heen. Bij het eraf trekken van de plakband en de siliconen rand blijft er echter geen siliconen op het oppervlakte van de tank achter. Wel een sneetje in de tank maar dat is geen ramp.
Zo de Dummytank staat nu klaar in de steigers om te worden gelamineerd. Wel aan de andere zijde de zaak geheel omwikkeld met plastic folie (recycling van plastic tassen, ben ik toch nog goed bezig voor het milieu). Nu beter opletten dat er geen polyester meer op die zijde kan komen. Nog een paar waslagen erop en smeren maar.
Bij het verwijderen van de mal doet zich een heeeeel vervelend probleem voor. Hij zit muurvast! Ik was daar al een beetje bang voor maar nu zit ie wel heel erg vast. Er blijft niets anders over dan na 3 uur voorzichtig wrikken de mal er met grof geweld af te wrikken. Bij het verwijderen is het al duidelijk, de gelcoat heeft zich dusdanig goed aan de voorzijde van de dummytank gehecht dat het min of meer een geheel is geworden. De mal was er dus zowiezo niet heel af gekomen. Echter de dummytank is in het proces ook beschadigd beyond repair...... 7 weken werk down de drain.......werd ik wel even moedeloos van. Kunnen we weer bij het begin beginnen.
Juni 2011
Het is even stil geweest maar intussen ben ik al weer wat verder. Na van de ontgoocheling te zijn bekomen bedacht ik me dat er ook een leerkant aan bovenstaande zat. De lessen uit de voorgaande sectie waren om meer met lossingslak te werken in de mal. Daarmee voorkom je toch wel bovenstaande vastplak problemen. Daarnaast was het zaak de onderkant van de dummytank iets sterker te maken wat beter werkt bij het lossen van de mal. Bovendien hoe ik niet een complete onderkant te maken voor de dummytank in principe heb ik voldoende aan de bovenkant en de onderrand voor de flens aansluiting. Verder maak ik nu geen tankgat meer in de dummytank maar maak ik die later in de uiteindelijke tank.
Foto: Tweede dummytank zonder volledige onderkant maar met een beter afgewerkte flens overgang onderaan de tank.
Nu de tweede dummy tank klaar is kan weer eens worden begonnen met de tweede moedermal volgens het zelfde concept als de eerste (mislukte).
Foto's boven: De tweede moedermal zit er weer om. Spanning stijgt zal de mal er wel weer af willen? Aanvankelijk kostte het wat moeite met de tweede helft. De eerste sprong er zo af maar de tweede is lastiger omdat je weinig punten hebt waar je het gereedschap tegen kunt afzetten.
Foto: Maar hier is t'ie dan uiteindelijk. Een moedermal van de 888 tank!
Nu is het dan eindelijk tijd om aan het echte werk te beginnen. Namelijk het eindproduct onder vacuum. Ik ben eerst begonnen met de onderzijde omdat me dat de makkelijkste vorm leek. Na veel knippen van krantepapier een aantal patronen gemaakt voor de dure carbon en Kevlar.
In tegenstelling tot mijn leidraad document heb ik besloten de onderzijde op te bouwen uit 3 lagen carbon en 2 lagen kevlar en geen glasweefsel.
Eerst alles netjes uitgeknipt en op volgorde gelegt. Gelukkig werkt epoxy makkelijker dan polyester, epoxy hard niet zo snel uit en kun je makkelijker correcties aanbrengen.
Wat je nodig hebt is het volgende:
En waar haal je dat allemaal? Wel ik heb twee adressen waar ik bestel namelijk www.polyservice.nl in Amsterdam en www.polyestershoppen.nl in Dordrecht. Er zijn er nog wel meer namlijk Romar Voss in Limburg en Duursma in Wolvega.
Ik heb de onderzijde van de onderkant bedekt met een stuk deken nadat ik deze eerst nog wat had geschuurd. De reden hiervoor is dat je wilt voorkomen dat de vacuumzak lek raakt als gevolg van glassplinters die er ergens nog zitten.
De volgende stap is het maken van de vacuumzak. Er zijn geen standaard zakken te krijgen dus maak je die zelf. Je moet er rekening mee houden dat die zak helemaal om het voorwerp past. Zeker na het vacuumzuigen.
Dus ruim afsnijden. Dan vouw je het plastic dubbel en dicht je twee zijden af met de zwarte takky tape. Een kant open laten om het voorwerp in te schuiven en later dicht te plakken.
En nu komt het. Die takky tape is echt een b*tch om mee te werken. Het is een soort supersnel vulcaniserende plakzooi.
Dat betekent dat als je de rol afwikkeld en je laat per ongeluk dat spul tegen elkaar aankomen dan kun je het wel vergeten want dat krijg je dus nooit niet meer los.
ik had het spul al een tijdje in huis maar het had enigzins scheef gelegen met als gevolg dat het behoorlijk vervormt was. Dus het afrollen was al lastig. Ik moest het soms inknippen om af te rollen.
Vervolgens de peelply en bleedermat op maat knippen....
Dan begint het lamineren. Ik heb eerst 3 lagen carbon erop geplakt en vervolgens 2 lagen kevlar. Eigenlijk hoeft de kevlar niet perse. De onderzijde van de tank zal bij een ongeval niet in contact komen met de grond en er bestaat weinig kans op doorslijten. Anderzijds had ik meer kevlar dan carbon liggen. Bovendien geeft de kevlar wat meer stijfheid aan het voorwerp. Terplaatse van de pomp doorvoer heb ik een gat in de kevlar geknipt. Kevlar is lastig spul om in te frezen dus daarom vast van te voren weg halen.
De peelply gaat over de laatste laag kevlar heen (rood over geel heen).
Bleedermat over de peelply laag aanbrengen. Ik gebruik dan wel hier en daar ductape om het spul op zijn plaats te houden. Vervolgens gaat de hele handel in de vacuumzak en wordt deze dicht geplakt met wederom de takkytape.
Even iets over dat afplakken. Het viel me op dat je erg nauwgezet moet werken met het aanbrengen van de tape op de de vacuum zak. Zelfs het kleinste vouwtje in de zak onder de takkytape zorgt later voor lekkage van de zak. Ik had daar zelf ook last van. En moest iedere 30 minuten de vacuumpomp even aanzetten om de zak goed vacuum getrokken te houden.
De zwarte plekjes op de bleederdoek is de overtollige epoxy die door de gaatjesfolie in de bleederdoek wordt gezogen. De epoxy begon na 2 uur al redelijk hard te worden. Gelukkig maar want ik had geen zin om s'nachts m'n bed uit te gaan om de vacuum pomp aan te zetten.
De vacuumaansluiting op de zak heb ik uit de VS meegenomen. Je maakt een klein kruisje in de zak het steekt dan de unit er door heen en zet hem vast. Er wel op letten dat er voldoende bleederdoek onder de aansluiting ligt en zo een luchtstroming vanaf het voowerp kan maken en dat ie niet te dicht bij het voorwerp ligt. Je moet namelijk geen epoxy opzuigen. Bovendien wil je geen afdruk van de aansluitiing in je eindvoorwerp.
Na een dagje wachten komt dan het grote moment. Niet zo moeilijk overigens want ik had een CRT wedstrijd op Assen!
Het uit de zak halen gaat makkelijk, het verwijderen van de bleedermat een stuk lastiger daar het natuurlijk volzit met epoxy. Maar met een beetje trekken komt het er wel af dankszij de gaatjesfolie.
Na het lossen zijn er toch een paar kleine foutjes opgetreden. De Kevlar heeft in de hoeken iets dubbelgevouwen gezeten maar dat is niet onoverkomenlijk. Beetje schuren doet later nog wonderen. De vorm zit nu nog wel om de mal heen. Spannend. Komt ie er heelhuids vanaf? Daarvoor moet ik wel met de dremel even helemaal rondom slijpen zodat de vorm vrij van de mal af kan komen. De kevlar heeft zich namelijk wel iets om de mal heen gevormd.
Maar eureka de vorm komt met relatief weinig kracht van de mal af! Mag het ook een keer mee zitten? En wat weegt dat nou? Ik had er 656 gram epoxy voor gebruikt. exclusief de carbon en de kevlar. ( kleine 100 gram schat ik) Uiteindelijk is het produkt uitgekomen op 565 gram.
In navolging van de onderzijde ben ik begonnen aan de bovenzijde.
Drie lagen carbon met twee lagen kevlar op de uitstekende delen. (Die delen die op de grond komen bij een crash).
Vervolgens de hele zaak vacuum getrokken. Laat ik nu tijdens het hardingsproces in contact komen met Rico Mertens van Racing research in Weert. (Degene die ook de tank voor John Bakker heeft gemaakt) Rico was heel geinteresserd in mij project. Hij leek enigzins verbaasd over het vacuum procede. Zelf maakte hij de tanken altijd zonder vacuum en gebruikte hij maar 2 lagen carbon en 1 laag kevlar.
Volgens hem zuigt het vacuum te veel hars weg waardoor de tank poreus zou kunnen worden. Na een paar dagen thuis te zijn gekomen was ik wel heel benieuwd naar het resultaat. Aanvankelijk leek het er op dat de tank niet uit de mal wilde komen maar met enig wrikken lukte dat wel. Helaas waren er toch een aantal luchtbellen te zien in de tank. Ik was er al een beetje bang voor want de epoxy liep tijdens het lamineren behoorlijk naar beneden. Rico vertelde dat hij de tank in meerdere stappen lamineerde wat ik zelf ook heb gedaan bij de allereerste dummytank. Ik wilde echter een zo homogeen mogelijke tank maar dat is dus niet helemaal gelukt.
Ik besloot de belletjes op te vullen met polyester plamuur daar de tank uiteindelijk toch wordt gespoten dus daar zie je niets meer van. Verder is de tank redelijk gelukt. Wel ga ik het lamineren bij de volgende tank waarschijnlijk anders aanpakken.
Een ander probleem bij het vacuum zuigen is de vilten zuigmat. Die zat namelijk aan de binnenzijde van de tank vast aan laminaat en moet wel worden verwijderd daar er anders rommel in de tank komt. Uiteindelijk strijk ik de hele binnenzijde zowiezo nog eens in met epoxy tegen het lekken.
Bij nader onderzoek blijken en toch nogal wat foutjes te zijn opgetreden in de boventank. Relatief veel luchtbellen wat eigenlijk met vacuum niet zou moeten gebeuren. Ik heb de bellen overigens later opgevuld met dikke epoxy en weer vlak geschuurd.
Nu wordt de tank dan wel gespoten maar het viel me toch tegen dat er zoveel holletes in zaten. Enkele weken later sprak ik Rico Mertens. En die vertelde dat hij de tanken niet vacuum trok bij het maken omdat er anders teveel hars wordt weggezogen en hij gebruikte veel minder lagen carbon daardoor. Namelijk 3 lagen carbon i.p.v. 5 plus een kevlar versteviging. Wel met een redelijke overlap overigens.
Foto: Enkele van de holtes in de bovenkant van de tank.
Een ander probleem wat zich voor doet is de bevestiging van de pomp in de bodem. Ik had een mooie flensplaat gemaakt en die in de bodem gelijmd. Vervolgens gaten geboord en de schroefdraafbusjes in de flens verlijmd en aan de achterzijde vloeistof dicht gelijmd.
De pomp paste heel mooi maar wat blijkt? Na het monteren van de haakse slangaansluitingen op de pomp liggen die toch tegen de achterste bougiekap aan.
Omdraaien van de pomp heeft ook geen zin. De bodem ligt gewoon te hoog. Daardoor kan er ook geen mooie aansluiting met het zadel komen. Na wat gepieker heb ik besloten een nieuwe onderzijde te maken en de pomp op het achterste gedeelte van de bodem te plaatsen. Qua slangen levert dat geen enkel probleem op. Het hele zaakje zit dan ver boven de uitlaat pijp.
Echter de mal moet dan wel wat verandert worden. Op de achterzijde zit namelijk een bobbel waar de oude 888 pomp mond in rust. Die moet dan vlak gemaakt worden. Nou wil ik niet de mal helemaal gaan verzagen en heb ik van kinderklei een vlakke achterzijde er aan "gekleid". (Had ik al niet eens opgemerkt dat de kleuterschool de belangrijkste vorming van een mens is?)
Oke het is even geleden, 5 maanden, voor ik verder kon met dit project. Intussen heb ik een tweede ondermal gemaakt. Eerst op de originele mal een klei laag aangebracht en daaroverheen gelamineerd. Echter nu op de manier van Rico Mertens. Schilt wel veel werk. Tevens wilde ik zoveel mogelijk luchtbellen voorkomen dus heb ik eerst een polyestergelcoating aangebracht en daarna vinylesterhars met als bewapening 2 lagen carbon. Het geheel is superlicht. Nu komt weer de pomp aansluiting.
Ik heb wederom een plat plaatje gemaakt en dit verlijmt op de onderzijde. Vervolgens met de pomp de juiste gaten geboord (7,5 mm) en daar de draadbusjes ingelijmd. Vervolgensdeze aan de binnenkant dicht gelijmd tegen lekkage via de draadbussen.
Tevens heb ik een nieuwe tankdopring gemaakt. De mal had ik laatste winter al gefabriceerd maar de eerst ring die ik maakte bevatte te veel luchtbellen. Tweede was veel beter. (zie foto boven rechts)
Het probleem met epoxy aanmaken is namelijk het ontstaan van talloze miniscule luchtbellen in de hars door het roeren van de hars met de harder. Ga je daar dan gelijk mee aan het lamineren dan kunnen die bellen er niet meer uit door het weefsel en voila na het verwijderen barst het van de luchtbelletjes in de hars.
Wat ik nu doe is de hars aanmaken en dan een tijdje te laten staan zodat de belletjes er eerst uit kunnen. Voordeel is dat epoxy nogal langzaam hard wordt. Verwarm je het spul dan wordt het zelfs tijdelijk dunner (voor het gaat harden) en kunnen de bellen er nog makkelijker uit. Ik kwam daar achter toen ik van de zomer de bovenkant van de tank maakte en deze in de zon had gelegd. De epoxy werd toen aanvankelijk zo dun als water. Met als gevolg dat het overal naar toe loopt (vooral waar het niet heen moet!).
Hier heb ik de ring tijdelijk in de tank geplakt met duc tape om een flens te creeren waar de ring later op geschroeft word.
Nadat de flens gelamineerd is aan de binnenkant heb ik de draadbusjes erin gezet. Vervolgens deze weer dichtgelijmt met polypox. Zie hieronder (witte lijm).
Volgende en laatste stap is een buisje te lijmen in de ontluchtingsbobbel. Ik neem hiervoor een buisje van messing. Dit vervolgens ook met lijm vastgezet. (zie foto: gaatje rechts in de tank met de witte lijm)
Nu kan de tank eindelijk dicht worden gemaakt en gesealed worden aan de binnenzijde.
De bodem wordt op de bovenkant gelijmd met polypox. Dat laat ik een dag of 3 zo liggen voor een krachtige sterke verbinding. Overigens zorgen de gewichten er voor dat de flens van de onderzijde goed vlak op de bovenzijde komt te liggen. Ik had daar een beetje een hard hoofd in want er moest nog aardig wat geschuurd worden om het geheel mooi aansluitend te krijgen. Uiteindelijk is de overlap tussen de 10 en 12 mm. Bovendien is de 2e onderzijde aanmerkelijk dunner dan het eerste model en heeft wat meer flexibiliteit.
Volgende stap is het maken van de tank bevestigingssteunen. Omdat de voorzijde niet langer de inwendige deuk heeft zoals de oude 888 tank komt er een rond lipje aan de voorkant waarna de tank met een rubber band / tierip op het balhoofd wordt vast getrokken. Aan de achterzijde maak ik een replica van het draaimechanisme zoals op de oude 888 tank.
Ik heb helaas vergeten wat foto's te maken van het draaimechnisme in de ruwe vorm. In feite bestaat het uit twee carbon plaatjes met daartussen een aluminium buisje waardoor de draaias loopt.
Voordat de tank naar de spuiter gaat heb ik hem nog ingesmeerd met polyester plamuur om de luchtgaatjes zoveel mogelijk op te vullen. Rogier waarschuwde mij ervoor dat die een groot probleem bij het spuiten opleveren. Uiteindelijk heeft hij de tank een aantal maal in de spuitplamuur gespoten en het resultaat was perfect. Geen blaasje meer te zien. Uiteindelijk is de tank 2635 gram geworden zonder pomp unit. Wel moet ik hem nog een keer met epoxyhars van binnen bekleden tegen eventuele poreuze plekken in de tank. Maar dan is ie toch echt klaar.
Hier zie je dan de uiteindelijke tank in de uiteindelijke kleur en met de eigen sticker erop.
EPILOOG:
"Even een tank maken" was het dus niet. Al met al meer dan een jaar mee bezig geweest. Een aantal mislukkingen. Een complete verbouwing voor de brandstofpomp unit. Maar uiteindelijk is ie er dan toch. Bedoeling was om er een paar in serie te maken maar gezien de tijd en moeite is dat toch minder makkelijk als ik dacht. Bovendien als ik te lang uit het proces ben vergeet ik vaak een aantal cruciale fouten die ik ben tegen gekomen. Met als gevolg dat ik daarna waarschijnlijk weer de zelfde fout maak. Was het leuk? Ja dat wel zeker gezien het eindresultaat.
NABERICHT:
Ik heb de tank nu een jaar in gebruik naar volle tevredenheid. Ik kwam er echter wel achter dat het achterste draaipunt iets te zwak is. Ik heb dat nu opgevuld met epoxy lijm voor een sterkere constructie. (extra gewicht 40 gram). Op de foto is de lijm net aangebracht. Later nog wat bijschuren.
